Wielka Krokiew obchodzi dziś 90. urodziny!

"Stoi w lesie piękna i wysmukła - jak dziewica" - w ten sposób o Wielkiej Krokwi pisał w swej książce jeden z najwybitniejszych polskich narciarzy wszech czasów, Stanisław Marusarz. Najstarsza do dziś czynna i zdaniem wielu najpiękniejsza polska skocznia obchodzi dzisiaj swoje 90 urodziny.

Skocznia była gotowa do rozgrywania na niej zawodów już w styczniu 1925 roku, jednak oficjalne otwarcie obiektu połączone z konkursem skoków narciarskich miało miejsce 22 marca 1925 roku. Z powodu bardzo trudnych warunków atmosferycznych zawodnicy startowali z obniżonego najazdu, co przełożyło się na uzyskiwane przez nich odległości. Jak pisano potem w lokalnej prasie: "wilgoć i płytka warstwa śniegu, który w oczach prawie tajał, tamowały siłę rozbiegu i onieśmielały do pewnego stopnia należyte odbicie się na progu Krokwi". Żadnemu z zawodników nie udało się przekroczyć 40 metrów, na co dużą chrapkę mieli zarówno organizatorzy zawodów jak i kibice oraz sami skoczkowie.

Wyniki konkursu skoków na Krokwi - 22 marca 1925 r.

I klasa

1. Stanisław Gąsienica-Sieczka - Sokół, 30, 36 m, nota 17.208

2. Henryk Műckenbrunn - SN TT, 32, 29 m, nota 16.267

3. Aleksander Rozmus - Sokół - 29,5, 33 m, nota 15.896

4. Franciszek Bujak - SN TT - 30, 29 m, nota 14.854

5. Józef Bujak - SN TT - 22, 24 m, nota 11.875

6. Władysław Suleja - 3 PSP - nota 9.667

II klasa

1. Tadeusz Zaydel - SN TT, 28, 25 m, nota 17.125

2. Władysław Żytkowicz - SN TT, 26, 24 m, nota 14.667

3. Władysław Czech - SN TT, 21,5, 20 m, nota 13.625

4. Józef Lankosz - SN TT - nota 6.667

III klasa

1. Wilga - SN TT, 27, 25 m, nota 15.084

2. Mietelski - SN TT, 24, 22 m, nota 14.396

3. Graca - SN TT, 25, 23 m, nota 13.042

4. Stanisław Motyka - SN TT - nota 5.167

Juniorzy

1. Bronisław Czech - SN TT, 27, 26, nota 16.604

2. Józef Kapeniak - SN TT, 20, nota 12.542

3. Antoni Szczerba - SN TT, 21 m, nota 10.112

4. Eugeniusz Król - "Sokół" - 17 m, nota 8.459

5. Franciszek Cukier - "Sokół" - 19 m, nota 5.167

A jak doszło do powstania Wielkiej Krokwi?

Otwarta w 1920 roku skocznia w dolinie Jaworzynki nie nadążała za szybkim rozwojem dyscypliny. W 1923 roku zakopiańskie towarzystwo Park Sportowy zdecydowało o konieczności wybudowania nowego obiektu do skakania, na którym możliwe stałoby się wykonywanie dłuższych skoków. Wkrótce potem pełną parą ruszyły prace na północnym stoku szczytu Krokiew. Teren został wydzierżawiony na okres 50 lat na bardzo korzystnych warunkach od hrabiego Władysława Zamoyskiego. Autorem planu ogólnego skoczni był Karol Stryjeński, natomiast technicznego, Szwed Sellstroem.

Budowa nie przebiegała zgodnie z harmonogramem ze względu na trudności finansowe organizatorów. W styczniu 1925 roku całość była już jednak gotowa. Krokiew (nie nazywana jeszcze wtedy "Wielką Krokwią" lecz po prostu Krokwią) była skocznią o rozbiegu długości 78m, zeskoku długości 114 m. oraz nachyleniu progu 38 st. Pod koniec lat 20-tych Wielka Krokiew przeszła kapitalną modernizację, zmieniono nieco rozbieg, zeskok (na którym wybudowano trybuny), profil skoczni, postawiono też lożę sędziowską. Miało to związek z zaplanowanymi na 1929 roku Mistrzostwami Świata w narciarstwie klasycznym.

Konkurs skoków zdominowali wtedy Norwegowie - Sigmund Ruud przed Kristianem Johanssonem i Hansem Kleppenem. Pod Wielką Krokiew przybyło 10 000 kibiców, a skoczkowie rywalizowali w temperaturze -30 stopni. 10 lat później podczas kolejnych Mistrzostwa Świata w Zakopanem wygrał Austriak Josef Bradl, który wtedy skakał już w barwach hitlerowskich Niemiec, gdyż miało to miejsce po Anschlussie (aneksji) Austrii. Kolejne miejsca zajęli Norwegowie Birger Ruud i Arnhold Kongsgaard. Najlepszy polski skoczek przed wojną, Stanisław Marusarz, którego imię jeszcze za życia nadano Wielkiej Krokwi (1989), zajął piąte miejsce.

W latach 30-tych Krokiew była jedną z najnowocześniejszych skoczni w Europie (możliwe były na niej skoki do 80 m), większą od skoczni olimpijskiej w Ga-Pa, Lahti i Holmenkollen, a stadion narciarski PZN pod skocznią także należał do najbardziej okazałych, i umożliwiał z powodzeniem rozegranie zawodów w biegach, kombinacji norweskiej i skokach. Po raz trzeci MŚ zorganizowało Zakopane w 1962 r. Mistrzostwa te były pierwszymi, na których rozegrano dwa konkursy - na średniej skoczni (K-70) i dużej (K-90). Na Wielkiej Krokwi zwyciężył mistrz olimijski ze Sqaw Valley - Recknagel. Pobity został wówczas rekord frekwencji na trybunach z 1939 r. Tym razem zmagania skoczków oglądało aż 120 000 osób.

Na Wielkiej Krokwi rozegrano do tej pory 38 konkursów Pucharu Świata, po raz pierwszy w sezonie 1979/80. Czterokrotnie podczas pucharowych zawodów triumfował tu Adam Małysz, trzykrotnie Kamil Stoch, a raz, w 1980, zwyciężył Piotr Fijas. Obecnym oficjalnym rekordzistą skoczni jest Simmon Ammann, który w 2010 roku pofrunął na odległość 140,5 metra, bijąc o pół metra rekord należący przez siedem lat do Svena Hannawalda.

Czytaj też: Przewodnik po polskich skoczniach narciarskich

Źródło: Wojciech Szatkowski: "Narodziny zakopiańskiej Wielkiej Krokwi i pierwszy konkurs - 22 marca 1925 r." - ww.z-ne.pl

oraz źródła własne.