Walter Steiner - sztukmistrz z Wildhaus...

[strona=1]

Walter Steiner - sztukmistrz z Wildhaus...

Na Zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Sapporo (1972) wywalczył srebrny medal olimpijski po walce z młodziutkim, zaledwie 19-letnim zakopiańczykiem Wojciechem Fortuną i koalicją najlepszych skoczków świata. Walka o pozłacany, piękny medal z wizerunkiem skoczni "Okurayama" i skoczka w locie trwała do samego końca, do ostatniego niemal konkursowego skoku, a 103 metrowy skok Steinera w drugiej serii mógł mu dać złoty medal, ale zabrakło zaledwie 0,1 punktu! Ponadto bohater tego tekstu był dwukrotnym złotym medalistą MŚ w lotach narciarskich. Był pierwszym w historii tak utytułowanym skoczkiem ze Szwajcarii.

Walter Steiner, szwajcarski skoczek narciarski urodził się 15 lutego 1951 roku Reprezentował barwy Klubu Narciarskiego Wildhaus. Ten wysoki (184 cm wzrostu, waga 70 kg) szwajcarski skoczek był jednym z najlepszych zawodników lat 70. Po raz pierwszy na zimowych igrzyskach wystartował w 1972 r. Na skoczni średniej "Miyanomori" Steiner był daleko, natomiast na dużej skoczni"Okurayama" skakał wyśmienicie i walczył o złoto z najlepszymi skoczkami Japonii oraz niespodziewanie z Wojciechem Fortuną. 55 skoczków stanęło da walki o medale na tej skoczni. Steiner należał z pewnością do faworytów, chociaż tak naprawdę to gospodarze Igrzysk liczyli na powtórkę ze skoczni średniej i medale dla fantastycznej trójki Japończyków; Kasayi, Konno i Aochi. Wojciech Fortuna wspomina w swojej książce "Szczęście w powietrzu", że Steiner jako jedyny uwierzył, że można jednak wygrać z Japończykami. Chciał wygrać i ciągnął niesłychanie drugi skok. Sędziowie (Furth, Nilssen, Kaenhoenen, Bielonożnik i Asaki) dali Szwajcarowi wysokie noty za ten skok (1 sędzia dał 17,5, a 4 po 18,0 pkt.). W drugiej serii emocje sięgały zenitu. Wojciech Fortuna zepsuł swój drugi skok konkursowy - wylądował zaledwie na 87,5 m! Drugi skok Steinera (skakał po Fortunie z numerem 55) na 103 m, gdyby był dłuższy o pół metra, to Szwajcar miałby złoto, a nie Fortuna! Wcześniej nigdy nie notowano tak minimalnych różnic między pierwszym i drugim zawodnikiem na konkursach skoków narciarskich, organizowanych na Zimowych Igrzyskach¹ . To było zaledwie 0,1 punktu, a konkurs stał na bardzo wysokim poziomie. Zakończył go hymn Polski.

Steiner był typowym "lotnikiem" i lubił skocznie "mamucie". Dwukrotnie zwyciężył w mistrzostwach świata w lotach narciarskich (1972 r. - w Planicy i 1977 r. w Vikersund). Pierwsze Mistrzostwa Świata w lotach odbyły się na „Velikance braci Lada i Janeża Gorišków w Planicy w Jugosławii. Tak wspomina tamte zawody nasz złoty medalista z Sapporo, Wojciech Fortuna, który na "Velikance" był dwudziesty: - Wyjechaliśmy w trójkę: Adam (Krzysztofiak), Staszek (Gąsienica-Daniel) i ja. Tadek nie zgłosił się na punkt zborny. W Planicy także nie było śniegu, ale odwołanie zawodów nie wchodziło w rachubę. Były to pierwsze mistrzostwa świata w lotach narciarskich, prezydent Tito podarował każdemu z nas złoty zegarek. Jugosłowianie się wykosztowali co niemiara. Ściągnięto żołnierzy, którzy dniami i nocami zwozili śnieg...Patrzyliśmy na Jugosłowian z podziwem jak prowadzą wyścig ze słońcem. Do 90 metra ułożyli styropian (by skocznia była biała! - przyp. W.S), dalej śnieg był mokry. Loty trwały trzy dni, o zwycięstwie decydowała suma punktów. ...Kiedy więc doszło do zawodów, Staszek startował bez treningu. Poleciał w styropiany głową w dół, a potem miał jechania a jechania, aż portki przemokły do gołej skóry. Na skoczni "chodził wiatr" najmniej sześć metrów na sekundę...Leci Kasaya. Jak ołowiany ptak. "Pieprznął" na głowę i mógł wracać do Japonii... Wreszcie motyl. Narty wyprostowane, ciało ułożone. Jiři Raška. Za nim Walter Steiner, wicelider z Okurayamy. Poszedł jak burza. Leciał jak po sznurze. 165 metrów (tak naprawdę to Wojciech Fortuna myli się, gdyż według dostepnych wyników Steiner osiągnął nie 165, ale 163 m i to z upadkiem - przyp. Wojciech Szatkowski)! Po raz pierwszy i jedyny zobaczyłem notę-ideał, dwadzieścia punktów.²

¹Walkę o olimpijskie złoto na skoczni „Okurayama" w Sapporo dokładnie opisano w: XI. Olympische Winterspiele Sapporo 1972 r., wydrukowane w Niemieckiej Republice Demokratycznej, s. 114, Kampf und Risiko auf der 90 m Schanze. Wyniki konkursu wraz z notami sędziowskimi są dostępne w sieci pod adresem: www. skijump-db.net.

²Wojciech Fortuna. Wsp`omnienia, Szczęście w powietrzu, Chicago 2000, s. 111-114

[strona=2]

W zawodach na "mamucie" w Planicy wzięło udział 58 zawodników z Austrii, Czechosłowacji, Finlandii, Włoch, Japonii, Jugosławii, DDR, ZSRR, Kanady, Norwegii, Polski, Szwecji i RFN. Walka od samego początku była bardzo zażarta. Pierwszego dnia po oficjalnym treningu prowadził Heinz Wosipiwo z NRD, po skokach na 153, 148 m, za nim byli: Steiner (148, 163 m z upadkiem) i Ruotsalainen z Finlandii (162, 129 m). Skok Ruotsalainena na 162 m był najdłuższym ustanym na tym treningu i jednym z najdłuższych skoków całych Mistrzostwach Świata. Zawody oglądało 40 tysięcy kibiców, którzy zgromadzili się u stóp "Velikanki" w Dolinie Tamar. Na pierwszym treningu 21-letni Steiner osiągnął 155 m - był to nowy rekord Szwajcarii. Drugiego dnia najlepszy okazał się Steiner - 155, 153 m, przed Wosipiwo - 146, 142 m i Rašką z Czechosłowacji - 144, 130 m. Czwarty był Juhani Ruotsalainen z Finlandii, piąty Jaromir Lidak z Czechosłowacji, szósty Manfred Wolf. Ze skoczków jugosłowiańskich najdalej skakali: 10 był Peter Štefančič - 122, 125 m, 19. Marjan Mesec - 110, 121 m, 23. Bogdan Norčič - 104, 131 m i 27. Danilo Pudgar - 122 m z upadkiem, 119 m.

Trzeciego, ostatniego dnia sędziowie przerwali zawody na około 2 godziny ze względu na wiatr. Około 13 zawody znowu się rozpoczęły, ale znowu zostały przerwane ze względu na silny wiatr. Prędkość na progu, jak podaje książka trzech autorów o Planicy, wynosiła w niedzielę 111 km/ h. Ostatecznie z planowanych trzech dni zawodów do klasyfikacji Mistrzostw Świata w lotach zaliczono tylko jeden, właśnie konkurs sobotni z 25 marca 1972 r., który wygrał Steiner. Z niektórych źródeł wynika jednak informacja, że były dwa dni lotów (sobotni i niedzielny). Natomiast konkurs niedzielny został przez Komisję FIS na czele z delegatem Arturem Nordlie unieważniony, czego jednak nie podaje książka o Planicy z 1979 r. Tak więc ostatecznie w I Mistrzostwach Świata w lotach zwyciężył Steiner z notą 427,5 pkt., przed Wosipiwo 395 pkt., a trzeci był Raška 379 pkt. Z Polaków najlepszy 20. był Wojciech Fortuna. Medale i puchary wręczał zawodnikom ówczesny Prezydent FIS Marc Hodler, który pogratulował skoczkom, ale także jugosłowiańskim organizatorom, za to że rozwijali cudowną dyscyplinę lotów narciarskich. Zawodnicy z kolei, np. Raška gratulowali organizatorom, że mimo tak trudnych warunków udało się przeprowadzić zawody. "To największy sukces Planicy 1972" - dodał Raška.

Drugi medal w lotach narciarskich zdobył Steiner na "mamucie" w Oberstdorfie na Heini Klopfer Schanze w rok później. FIS miał wtedy zamiar, by Mistrzostwa Świata w lotach odbywały się corocznie. Ostatecznie się to nie udało i zawody organizowano, co 2 lata w latach nieparzystych, a od 1986 r. do dzisiaj w lata parzyste. W Oberstdorfie Steiner tylko o pół punktu był gorszy od znakomitego skoczka z NRD Hansa - Georga Aschenbacha, który miał skoki o długości 157 i 152 m i notę 418,5 pkt., Steiner 156 i 163 m i notę 418 pkt. Tak małej różnicy nie było już w historii MŚ w lotach. Tym razem o złotym medalu zadecydował lepszy styl skoczka z NRD. Trzeci w tej rywalizacji był czechosłowacki skoczek Karel Kodejska, który osiągnął długości 154 i 154 m, i notę 410 pkt.

W 1974 r. Steiner znowu był najlepszy na "mamucie" w Planicy na zawodach organizowanych w 40-lecie pierwszych lotów narciarskich. Startowało w nich 38 zawodników z 11 państw. Ciekawostką niech będzie fakt, że znakomita skądinąd fińska encyklopedia sportów zimowych Talviurheilun Tahdet uznała planickie skoki w 1974 r. za Mistrzostwa Świata w lotach!!! Być może stało się tak dlatego, że miały wyjątkowo mocną obsadę. Koniec końców Steiner wygrał po skokach na 166, 154 i 166 m z notą 533,5 pkt., o 45 punktów przed drugim w klasyfikacji Esko Rautionaho z Finlandii - 144, 161, 147 m, nota 485,5 pkt., trzeci był Norweg Dag Fossum - 146, 113, 143 m, nota 465,0 pkt. Steiner poleciał na tych zawodach w treningu na 177 m, ale miał upadek, natomiast ustał skok na 169 m, co było nowym rekordem świata. Długie skoki mieli także jego rywale: Rautionaho (Finlandia) - 161 m, Raška, który kończył wtedy karierę sportową (Czechosłowacja) - 154 m. Przez trzy dni zawodów skoki najlepszych oglądnęło aż ok. 100 tysięcy kibiców. To był koljeny rekord planickiej Velikanki.

W 1977 r. Steiner okazał się najlepszy na norweskim "mamucie" w Vikersund na obiekcie "Skiflyvningsbakken". Wygrał po skokach na 142, 148 i 151 m z notą 564,5 pkt, przed Innauerem (skoki 145, 132, 148 m i nota 547, 0 pkt.) i Henrym Glassem z NRD ( skoki 137, 131, 152 m i nota 541,5 pkt.)³. To był drugi jego złoty medal zdobyty w lotach narciarskich, a trzeci w ogóle. Jest w związku z tym jednym z najlepszych skoczków w historii lotów narciarskich, obok Nykaenena, Hannawalda. To nie był koniec występów świetnego Szwajcara na skoczniach „mamucich: w 1973 r. podczas lotów w Oberstdfie poleciał aż na 179 m, ale miał upadek. Rekordowy skok nie mógł być w związku z tym zaliczony.

[strona=3]

Steiner potwierdził swoje miejsce w czołówce skoczków świata na dwóch zimoch olimpiadach. Startował na Zimowych Igrzyskach w Sapporo (1972) i Innsbrucku (1976). W Sapporo na dużej skoczni Okurayama, jak już było mowa, w walce o złoty medal przegrał z Polakiem Wojciechem Fortuną zaledwie o 0,1 punktu, mimo świetnego drugiego skoku na 103 m! W Innsbrucku natomiast zajął 8 miejsce na skoczni średniej i 9 na dużej. Skaczący z numerem 41 Steiner „zawalił wyższą lokatę swoim pierwszym skokiem na 89,5 m, za który otrzymał bardzo niskie noty sędziowskie (2 po 15,5, 15.0, 2 po 16,5 pkt.). W tej sytuacji nawet drugi, lepszy skok na 93 m, dużo lepiej oceniony nie spowodował przesunięcia się dużo wyżej i na "Bergisel" był dziewiąty. 7 lutego na skoczni w Seefeld był 8 po skokach na 80 i 78,5 m z notą 232,2 pkt.⁴

Zwyciężył w wielkich zawodach "Holmenkollenrennene" w Oslo (1974). Po zakończeniu swojej kariery sportowej został trenerem skoczków w Stanach Zjednoczonych, a następnie zamieszkał w Szwecji. Rekordzista świata w długości skoku - 169 m (Planica - 1974 r.). Wielokrotny zwycięzca zawodów w lotach narciarskich w Planicy na „Velikance: 1. 24 - 26 marca 1972 r. (startowało 58 skoczków z 14 państw), były to jednocześnie I Mistrzostwa Świata w lotach narciarskich 1. Steiner, 23 - 24 marca 1973 r. Planica, 15 - 17 marca 1974 r. Tydzień lotów, Planica, 1. Steiner. Zwycięzca wielkich zawodów w Lahti: 1973, 1974, 1975, 1977. Zwycięzca konkursu skoków w Rovaniemi (1977). W 1974 r. 2 na skoczni 70 metrowej i 2 na skoczni 90 m na wielkich zawodach w narciarstwie klasycznym "Svenska Skidspelen" w Falun. Warto w tym miejscu z pewnością dodać, że Steiner był pierwszym trenerem podwójnego mistrza olimpijskiego Simona Simiego Ammana. Po zakończeniu kariery nakręcono film o historii jego skoków.

Wyniki sportowe: narciarz - skoczek, olimpijczyk (1972, 1976). 1972 - Sapporo - 2 (90), 1976 - Innsbruck - 9 (70), 9 (90), Mistrzostwa Świata: 1972 - 1 loty, 1973 - Oberstdorf - 2 loty, 1974 - Falun - 4 (70), 1975 - Kulm - 8 loty, 1977 - Vikersund - 1 loty, 1978 - Lahti - 10 (90). Turniej Czterech Skoczni: 1973 - 7, 1974 - 2, 1977 - 2, 1978 - 8. Zwycięstwa w zawodach FIS: ST. Moritz 1970, Murau, Falun, Planica, Lahti, Feldberg -1973, Ga-Pa, Oslo, Sapporo, Feldberg, Planica, -1974, Lahti, Strbske Pleso, Frenstat, Thunder Bay - 1975, Cortina, Skui, Feldberg, Le Brassus, Engelberg - 1976, Bischofshofen, Gstaad, ST. Moritz, Engelberg, Lahti, Sapporo - 1977, Fluberg - 1978⁵

⁴XII. Olympische Winterspiele Innsbruck 1976 - official results, wyniki oficjalne konkursu na skoczni w Seefeld (7 luty 1976 r.) i Bergisel (15 lutego 1976 r.).

⁵Wyniki W. Steinera z zawodów FIS za: E. Theiner, j. Jahn, Encyklopedie des Skispringens, Agon 2004.

[strona=4]

[strona=5]

Wojciech Szatkowski, Muzeum Tatrzańskie

Wojciech Szatkowski - współpracownik WWW.skijumping.pl , WWW. watra.pl i www.biathlon.int.pl, urodzony w 1966 r. w Zakopanem. Absolwent wydziału historii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Pochodzi z rodziny o bogatych tradycjach sportowych i olimpijskich, w sumie pięciu olimpijczyków: matka Maria - alpejka - ZIO 1956, 64, Andrzej Krzeptowski - biegacz (ZIO 1928), Helena - biegaczka (ZIO 1956, 60), Andrzej - skoczek (1952, 56), Józef - kombinacja klasyczna (ZIO 1968). Jest pracownikiem Muzeum Tatrzańskiego (kierownik działu Historyczno-Oświatowego) w Zakopanem i od lat zajmuje się historią sportów zimowych w Polsce.

Autor książek i większych publikacji: 1995 - Pionierzy narciarstwa w Tatrach Polskich, 1999 - Stanisław Marusarz - król nart, 2000 - Mistrzowie śnieżnych tras. 50 lat WKS Zakopane, 2002 - Od Marusarza do Małysza. Polscy skoczkowie 1924 - 2002, wyd. I, 2002 - Wystawa filatelistyczna na Puchar Świata w skokach narciarskich Zakopane 2002, art. "Staruszka Krokiew", 2003 - Od Marusarza do Małysza. Polscy skoczkowie 1924 - 2003, wyd. II., 2004 - 150 000 km narciarskiej przygody Józefa Łuszczka, 2004 - Wielka Krokiew - the biggest skijumping hill in Poland (1925 - 2004). Swoje prace publikuje też w "Sportowym Stylu"(stały współpracownik), "Tygodniku Podhalańskim", "Dzienniku Polskim" oraz w Internecie na stronach www.watra.pl; www.skijumping.pl; www.biathlon.int.pl. Jest autorem ponad 500. artykułów o historii sportów zimowych w Polsce i na świecie. Organizuje też wystawy poświęcone historii sportów zimowych i turystyki narciarskiej. Muzeum Tatrzańskie zorganizowało wystawy, których był komisarzem: 1996 - Narciarskim śladem Józefa Oppenheima, 1997 - Narciarskim śladem Henryka Bednarskiego (narciarzom SN PTT), 1997 - Mamy już 90 lat... (w 90. lecie klubu SN PTT), 1999 - Stanisław Marusarz - król nart, 1999 - Zakopiańskie wytwórnie nart, 2000 - Stanisław Marusarz - król nart (w Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie) 2001, 2002 - Sporty zimowe, 2003 - Od Marusarza do Małysza, 2004 - Sporty zimowe w Zakopanem (na PŚ Zakopane 2004). Konsultacja naukowa do kilkunastu filmów o Tatrach i ludziach gór, a także skoków narciarskich np. Stanisław Marusarz (1913 - 1993), zrealizowany przez TV Kraków. Od ponad 15 lat gromadzi materiały dotyczące historii sportów zimowych w Polsce.

Pracował przy następujących imprezach sportowych- najważniejsze: Mistrzostwa Świata Juniorów i Juniorów Młodszych w biathlonie Kościelisko 2003 (odpowiedzialny za stronę internetową imprezy), Mistrzostwa Europy w biathlonie Zakopane-Kościelisko 2000 (odpowiedzialny za stronę internetową imprezy), MŚ w lotach narciarskich Planica 2004, PŚ w lotach Planica 2002 i 2003, PŚ Zakopane 1996-2005 (relacje do "Dziennika Polskiego" i na WWW.watra.pl ), zawody Ligi Szkolnej w Skokach Narciarskich, zawodów w skokach narciarskich Mc Donalds Cup i Crunchips, Olimpiady Młodzieży w biathlonie letnim i zimowym, Mistrzostwa Polski w skokach narciarskich, kombinacji norweskiej, biathlonie, zawody w trialu rowerowym i wielu innych. Autor koncepcji Muzeum Narciarstwa, Sportu i Turystyki w Zakopanem, do osiągnięcia tego celu uparcie dąży od ponad 5 lat. Uczestnik międzynarodowych konferencji poświęconych historii narciarstwa np. Kraków "Sporty zimowe na przełomie wieków" 2001 i III FIS Ski Conference Mürzzuschlag/Graz 2004 i kilku innych.

Od 2000 r. główny organizator międzynarodowych zawodów w narciarstwie wysokogórskim im. Józefa Oppenheima w Dolinie Chochołowskiej w Tatrach Polskich ( w 2004 - I Mistrzostwa Polski, 2005 - finał Pucharu Europy Środkowej). Startował w międzynarodowych zawodach w ski-alpinizmie im. Jana Strzeleckiego (12 m w 1992 r., 11 m w 1993 r.), im. Piotra Malinowskiego (11.m w 2004 r.) i Trofeo Carlo Marsaglia (25 m. w wyścigach zespołowych z J. Krzeptowskim w parze w 1991 r.). Członek Klubu Wysokogórskiego KW Zakopane.

Uprawia od lat narciarstwo wysokogórskie - główne osiągniecie - zjazd z Żółtej Ławki do Dol. 5 Stawów Spiskich, zjazd Żlebem Motyki z Kotelnicy do 5 Stawów Polskich, Miedziane ("na wprost"), zjazd z Jarząbczego Wierchu północną ścianą itd. W sumie wykonał ponad 400 zjazdów terenowych o różnym stopniu trudności w Tatrach Polskich i Słowackich. Działa w klubie sportowym SN PTT 1907 Zakopane i zakopiańskim "Sokole".

Główne życiowe sukcesy: szczęśliwa rodzinka, żona Małgosia i córka Marysia. Mieszka w Zakopanem. Pasje: fotografia górska i krajobrazowa, turystyka górska, narciarska, windsurfing i rowery górskie. Zawód: historyk