Historia Pucharu Świata

Puchar Świata w skokach narciarskich rozgrywany jest od sezonu 1979/1980. Pomysł wprowadzenia cyklu konkursów, których wyniki zaliczane byłyby do wspólnej klasyfikacji przejęty został z narciarstwa alpejskiego, w którym Puchar Świata rozgrywany był od 1967 roku. Ostateczna decyzja dotycząca rywalizacji skoczków zapadła na Kongresie FIS w Nicei w maju 1979 roku. Zwycięzcą pierwszego sezonu PŚ w skokach został Austriak Hubert Neuper. Trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej zajął Stanisław Bobak. 

Puchar Świata to czteromiesięczny cykl zawodów narciarskich, rozgrywany od połowy listopada do końca marca. Na sezon składa się średnio 30-35 konkursów indywidualnych oraz drużynowych. Na podstawie wyników poszczególnych zawodów, skoczkowie otrzymują punkty do klasyfikacji generalnej cyklu. Zawodnik, który w przeciągu całego sezonu zgromadzi najwięcej punktów, wygrywa cały cykl i otrzymuje nagrodę w postaci Kryształowej Kuli. Aktualny lider Pucharu Świata występuje w zawodach w specjalnym, żółtym plastronie startowym. Najlepsza drużyna otrzymuje Puchar Narodów. Prowadzona jest także klasyfikacja Pucharu Świata w lotach narciarskich, do której uwzględniane są wyłącznie konkursy na skoczniach mamucich.

W przypadku, kiedy najwyższą zdobycz punktową uzyskało dwóch lub więcej zawodników, o losach Kryształowej Kuli decyduje liczba wygranych konkursów w ciągu sezonu. Ten przepis był wykorzystany do tej pory tylko raz. W sezonie 2014/2015 tę samą liczbę punktów zgromadzili Severin Freund i Peter Prevc. Triumfatorem Pucharu Świata został jednak Niemiec, który podczas tamtej edycji odniósł dziewięć zwycięstw przy trzech wygranych Słoweńca.

Klasyfikację generalną najczęściej, bo czterokrotnie wygrywali: Fin Matti Nekaenen oraz Adam Małysz, przy czym polski skoczek jest jedynym, który dokonał tej sztuki trzy razy z rzędu. Trzykrotnie z wygranej cieszyli się Andreas Goldberger i Stefan Kraft, zaś dwukrotnie - Armin Kogler, Primoż Peterka, Martin Schmitt, Janne Ahonen, Thomas Morgenstern, Gregor Schlierenzauer, Kamil Stoch, Ryoyu Kobayashi i Halvor Egner Granerud.

Najwięcej zwycięstw w poszczególnych konkursach odniósł Gregor Schlierenzauer, który na najwyższym stopniu podium stawał 53 razy. Drugie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje Matti Nykaenen (46 zwycięstw), trzecie Stefan Kraft (45 triumfów), a czwarte wspólnie Adam Małysz i Kamil Stoch (po 39 wygranych).

Poza Adamem Małyszem i Kamilem Stochem, jeszcze siedmiu polskich skoczków wygrywało konkursy zaliczane do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata. Jedenaście razy zwyciężał Dawid Kubacki, trzy triumfy odniósł Piotr Fijas, dwukrotnie najlepszy był Maciej Kot oraz Piotr Żyła, zaś po jednej wygranej zaliczyli Stanisław Bobak, Krzysztof Biegun i Jan Ziobro. Łącznie Polacy odnieśli 99 triumfów w konkursach PŚ, co plasuje nasz kraj na szóstym miejscu w tym zestawieniu. Na pierwszym miejscu znajduje się Austria, której reprezentanci zwyciężali aż 296 razy.

Najwięcej miejsc na podium w poszczególnych konkursach cyklu Pucharu Świata uzbierał Austriak Stefan Kraft, który na "pudle" stawał 126 razy. Drugie miejsce należy pod tym względem do Fina Janne Ahonena, który w pierwszej trójce pucharowych zawodów meldował się 108 razy. Trzeci jest Adam Małysz z dorobkiem 92 "pudeł".

Rekord w ilości wygranych konkursów Pucharu Świata z rzędu wynosi sześć zwycięstw. Takiego wyczynu dokonało pięciu zawodników - Janne Ahonen, Matti Hautamaeki, Thomas Morgenstern, Gregor Schlierenzauer oraz Ryoyu Kobayashi.

Najstarszym zwycięzcą konkursu Pucharu Świata jest Japończyk, Noriaki Kasai. 29 listopada 2014 roku wygrał konkurs w Ruce (ex aequo ze Szwajcarem Simonem Ammannem) mając dokładnie 42 lata, 5 miesięcy i 23 dni. Drugi w tym zestawieniu jest Takanobu Okabe, który zwyciężając w Kuopio w marcu 2009 roku liczył sobie 38 lat, 4 miesiące i 12 dni. Na trzecim miejscu plasuje się Słoweniec Robert Kranjec, który wygrywając w marcu 2016 roku w Planicy miał 34 lata, 8 miesięcy i 2 dni.

Z kolei najmłodszym triumfatorem konkursu PŚ jest Kanadyjczyk Steve Collins. W marcu 1980 roku wygrał konkurs w Lahti licząc sobie zaledwie 15 lat, 11 miesięcy i 27 dni. Było to z resztą jego pierwsze i ostatnie zwycięstwo w zawodach PŚ. Pobicie jego rekordu wydaje się obecnie wręcz niemożliwe, ponieważ obecne przepisy FIS wymagają, aby uczestnicy konkursów Pucharu Świata mieli ukończone szesnaście lat.

W ramach Pucharu Świata od 1992 roku rozgrywane są również konkursy drużynowe. Najwięcej zwycięstw w zawodach tego typu odniosła reprezentacja Austrii, która wygrywała 42 razy. Polacy na pierwszą wygraną musieli czekać do grudnia 2016 roku, kiedy to Piotr Żyła, Kamil Stoch, Dawid Kubacki i Maciej Kot triumfowali w Klingenthal. Obecnie Biało-Czerwoni mają na swoim koncie siedem wygranych, co plasuje nasz zespół w klasyfikacji wszech czasów na szóstej pozycji.

W sezonie 2012/13 odbył się w Lillehammer pierwszy w historii Pucharu Świata konkurs drużyn mieszanych. Triumf w nim odnieśli Japończycy. Obecnie najwięcej zwycięstw w mikstach na swoim koncie posiada reprezentacja Norwegii (4 razy). Najlepsze osiągnięcie Polski to szósta pozycja.

Zimą 2022/2023 w Pucharze Świata zadebiutował format duetów, zaś premierowe zawody w Lake Placid wygrali Polacy - Piotr Żyła i Dawid Kubacki. Najczęściej, bo trzykrotnie, ze zwycięstwa w dwuosobowych ekipach cieszyli się do tej pory Słoweńcy.

Stan przytoczonych informacji jest aktualny na dzień 30 marca 2025 roku (finał sezonu 2024/2025).

Zdobywcy Pucharu Świata w skokach narciarskich
Sezon	Zawodnik	Kraj	Sezon	Zawodnik	Kraj
1979/1980	Hubert Neuper		2002/2003	Adam Małysz
1980/1981	Armin Kogler		2003/2004	Janne Ahonen
1981/1982	Armin Kogler		2004/2005	Janne Ahonen
1982/1983	Matti Nykaenen		2005/2006	Jakub Janda
1983/1984	Jens Weissflog		2006/2007	Adam Małysz
1984/1985	Matti Nykaenen		2007/2008	Thomas Morgenstern
1985/1986	Matti Nykaenen		2008/2009	Gregor Schlierenzauer
1986/1987	Vegars Opaas		2009/2010	Simon Ammann
1987/1988	Matti Nykaenen		2010/2011	Thomas Morgenstern
1988/1989	Jan Bokloev		2011/2012	Anders Bardal
1989/1990	Ari-Pekka Nikkola		2012/2013	Gregor Schlierenzauer
1990/1991	Andreas Felder		2013/2014	Kamil Stoch
1991/1992	Toni Nieminen		2014/2015	Severin Freund
1992/1993	Andreas Goldberger		2015/2016	Peter Prevc
1993/1994	Espen Bredesen		2016/2017	Stefan Kraft
1994/1995	Andreas Goldberger		2017/2018	Kamil Stoch
1995/1996	Andreas Goldberger		2018/2019	Ryoyu Kobayashi
1996/1997	Primoz Peterka		2019/2020	Stefan Kraft
1997/1998	Primoz Peterka		2020/2021	Halvor Egner Granerud
1998/1999	Martin Schmitt		2021/2022	Ryoyu Kobayashi
1999/2000	Martin Schmitt		2022/2023	Halvor Egner Granerud
2000/2001	Adam Małysz		2023/2024	Stefan Kraft
2001/2002	Adam Małysz		2024/2025	Daniel Tschofenig

Najwięcej wygranych konkursów Pucharu Świata:
Lp.	Zawodnik	Kraj	Wygrane
1	Gregor Schlierenzauer		53
2	Matti Nykaenen		46
3	Stefan Kraft		45
4	Adam Małysz		39
4	Kamil Stoch		39
6	Janne Ahonen		36
7	Ryoyu Kobayashi		35
8	Jens Weissflog		33
9	Martin Schmitt		28
10	Andreas Felder		25
10	Halvor Egner Granerud		25
12	Peter Prevc		24
13	Simon Ammann		23
13	Thomas Morgenstern		23
15	Severin Freund		22
16	Andreas Goldberger		20
17	Sven Hannawald		18
17	Andreas Widhoelzl		18
19	Noriaki Kasai		17
20	Matti Hautamaeki		16

Najwięcej miejsc na podium konkursów Pucharu Świata:
Lp.	Zawodnik	Kraj	Podia
1	Stefan Kraft		126
2	Janne Ahonen		108
3	Adam Małysz		92
4	Gregor Schlierenzauer		88
5	Simon Ammann		80
5	Kamil Stoch		80
7	Thomas Morgenstern		76
7	Matti Nykaenen		76
9	Jens Weissflog		73
10	Ryoyu Kobayashi		71
11	Andreas Goldberger		63
11	Noriaki Kasai		63
13	Peter Prevc		62
14	Ernst Vettori		54
15	Severin Freund		53
16	Martin Schmitt		52
17	Andreas Felder		51
18	Andreas Widhoelzl		49
19	Andreas Wellinger		43
20	Ari-Pekka Nikkola		42

Najwięcej wygranych konkursów drużynowych Pucharu Świata:
Lp.	Drużyna	Flaga	Wygrane
1	Austria		42
2	Norwegia		28
3	Niemcy		16
4	Finlandia		15
5	Słowenia		12
6	Polska		7
7	Japonia		4

Najwięcej wygranych konkursów duetów Pucharu Świata:
Lp.	Drużyna	Flaga	Wygrane
1	Słowenia		3
2	Niemcy		2
3	Austria		1
3	Polska		1

Najwięcej wygranych konkursów drużyn mieszanych Pucharu Świata:
Lp.	Drużyna	Flaga	Wygrane
1	Norwegia		4
2	Niemcy		2
2	Słowenia		2
4	Austria		1
4	Japonia		1