Historia Pucharu Świata

Puchar Świata w skokach narciarskich rozgrywany jest od sezonu 1979/1980. Pomysł wprowadzenia cyklu konkursów, których wyniki zaliczane byłyby do wspólnej klasyfikacji przejęty został z narciarstwa alpejskiego, w którym Puchar Świata rozgrywany był od 1967 roku. Ostateczna decyzja dotycząca rywalizacji skoczków zapadła na Kongresie FIS w Nicei w maju 1979 roku. Zwycięzcą pierwszego sezonu PŚ w skokach został Austriak Hubert Neuper. Trzecie miejsce w klasyfikacji generalnej zajął Stanisław Bobak. 

Puchar Świata to czteromiesięczny cykl zawodów narciarskich, rozgrywany od połowy listopada do końca marca. Na sezon składa się średnio 30-35 konkursów indywidualnych oraz drużynowych. Na podstawie wyników poszczególnych zawodów, skoczkowie otrzymują punkty do klasyfikacji generalnej cyklu. Zawodnik, który w przeciągu całego sezonu zgromadzi najwięcej punktów, wygrywa cały cykl i otrzymuje nagrodę w postaci Kryształowej Kuli. Aktualny lider Pucharu Świata występuje w zawodach w specjalnym, żółtym plastronie startowym. Najlepsza drużyna otrzymuje Puchar Narodów. Prowadzona jest także klasyfikacja Pucharu Świata w lotach narciarskich, do której uwzględniane są wyłącznie konkursy na skoczniach mamucich.

W przypadku, kiedy na najwyższą zdobycz punktową uzyskało dwóch lub więcej zawodników, o losach Kryształowej Kuli decyduje liczba wygranych konkursów w ciągu sezonu. Ten przepis był wykorzystany do tej pory tylko raz. W sezonie 2014/2015 tę samą liczbę punktów zgromadzili Severin Freund i Peter Prevc. Triumfatorem Pucharu Świata został jednak Niemiec, który podczas tamtej edycji odniósł dziewięć zwycięstw przy trzech wygranych Słoweńca.

Klasyfikację generalną najczęściej, bo czterokrotnie wygrywali: Fin Matti Nekaenen oraz Adam Małysz, przy czym polski skoczek jest jedynym, który dokonał tej sztuki trzy razy z rzędu. Trzykrotnie z wygranej cieszył się Andreas Goldberger, zaś dwukrotnie - Armin Kogler, Primoż Peterka, Martin Schmitt, Janne Ahonen, Thomas Morgenstern, Gregor Schlierenzauer oraz Kamil Stoch.

Najwięcej zwycięstw w poszczególnych konkursach odniósł Gregor Schlierenzauer, który na najwyższym stopniu podium stawał 53 razy. Drugie miejsce w tej klasyfikacji zajmuje Matti Nykaenen (46 zwycięstw), a trzecie wspólnie Adam Małysz i Kamil Stoch (po 39 wygranych).

Poza Adamem Małyszem i Kamilem Stochem, jeszcze siedmiu polskich skoczków wygrywało konkursy zaliczane do klasyfikacji generalnej Pucharu Świata. Pięć razy zwyciężał Dawid Kubacki, trzy triumfy odniósł Piotr Fijas, dwukrotnie najlepszy był Maciej Kot oraz Piotr Żyła, zaś po jednej wygranej zaliczyli Stanisław Bobak, Krzysztof Biegun i Jan Ziobro. Łącznie Polacy odnieśli 93 triumfy w konkursach PŚ, co plasuje nasz kraj na piątym miejscu w tym zestawieniu. Na pierwszym miejscu znajduje się Austria, której reprezentanci zwyciężali aż 256 razy.

Najwięcej miejsc na podium w poszczególnych konkursach cyklu Pucharu Świata uzbierał Fin Janne Ahonen, który na "pudle" stawał 108 razy. Drugie miejsce należy pod tym względem do Adama Małysza, który w pierwszej trójce pucharowych zawodów meldował się 92 razy. Trzeci jest Gregor Schlierenzauer z dorobkiem 88 "pudeł".

Rekord w ilości wygranych konkursów Pucharu Świata z rzędu wynosi sześć zwycięstw. Takiego wyczynu dokonało pięciu zawodników - Janne Ahonen, Matti Hautamaeki, Thomas Morgenstern, Gregor Schlierenzauer oraz Ryoyu Kobayashi.

Najstarszym zwycięzcą konkursu Pucharu Świata jest Japończyk, Noriaki Kasai. 29 listopada 2014 roku wygrał konkurs w Ruce (ex aequo ze Szwajcarem Simonem Ammannem) mając dokładnie 42 lata, 5 miesięcy i 23 dni. Drugi w tym zestawieniu jest Takanobu Okabe, który zwyciężając w Kuopio w marcu 2009 roku liczył sobie 38 lat, 4 miesiące i 12 dni. Na trzecim miejscu plasuje się Słoweniec Robert Kranjec, który wygrywając w marcu 2016 roku w Planicy miał 34 lata, 8 miesięcy i 2 dni.

Z kolei najmłodszym triumfatorem konkursu PŚ jest Kanadyjczyk Steve Collins. W marcu 1980 roku wygrał konkurs w Lahti licząc sobie zaledwie 15 lat, 11 miesięcy i 27 dni. Było to z resztą jego pierwsze i ostatnie zwycięstwo w zawodach PŚ. Pobicie jego rekordu wydaje się obecnie wręcz niemożliwe, ponieważ obecne przepisy FIS wymagają, aby uczestnicy konkursów Pucharu Świata mieli ukończone szesnaście lat.

W ramach Pucharu Świata od 1992 roku rozgrywane są także konkursy drużynowe. Najwięcej zwycięstw w zawodach tego typu odniosła reprezentacja Austrii, która wygrywała 32 razy. Polacy na pierwszą wygraną musieli czekać do grudnia 2016 roku, kiedy to Piotr Żyła, Kamil Stoch, Dawid Kubacki i Maciej Kot triumfowali w Klingenthal. Obecnie Biało-Czerwoni mają na swoim koncie siedem wygranych, co plasuje nasz zespół w klasyfikacji wszech czasów na szóstej pozycji.

W sezonie 2012/13 odbył się w Lillehammer pierwszy w historii Pucharu Świata konkurs drużyn mieszanych. Triumf w nim odnieśli Japończycy. Rok później górą okazali się Norwegowie. Kolejną tego typu rywalizację rozegrano w.sezonie 2020/21 w Rasnovie, kiedy to zwyciężyli Norwegowie.

Stan przytoczonych informacji jest aktualny na dzień 28 marca 2021 roku (finał sezonu 2020/2021).

Zdobywcy Pucharu Świata w skokach narciarskich
Sezon	Zawodnik	Kraj	Sezon	Zawodnik	Kraj
1979/1980	Hubert Neuper		2000/2001	Adam Małysz
1980/1981	Armin Kogler		2001/2002	Adam Małysz
1981/1982	Armin Kogler		2002/2003	Adam Małysz
1982/1983	Matti Nykaenen		2003/2004	Janne Ahonen
1983/1984	Jens Weissflog		2004/2005	Janne Ahonen
1984/1985	Matti Nykaenen		2005/2006	Jakub Janda
1985/1986	Matti Nykaenen		2006/2007	Adam Małysz
1986/1987	Vegars Opaas		2007/2008	Thomas Morgenstern
1987/1988	Matti Nykaenen		2008/2009	Gregor Schlierenzauer
1988/1989	Jan Bokloev		2009/2010	Simon Ammann
1989/1990	Ari-Pekka Nikkola		2010/2011	Thomas Morgenstern
1990/1991	Andreas Felder		2011/2012	Anders Bardal
1991/1992	Toni Nieminen		2012/2013	Gregor Schlierenzauer
1992/1993	Andreas Goldberger		2013/2014	Kamil Stoch
1993/1994	Espen Bredesen		2014/2015	Severin Freund
1994/1995	Andreas Goldberger		2015/2016	Peter Prevc
1995/1996	Andreas Goldberger		2016/2017	Stefan Kraft
1996/1997	Primoz Peterka		2017/2018	Kamil Stoch
1997/1998	Primoz Peterka		2018/2019	Ryoyu Kobayashi
1998/1999	Martin Schmitt		2019/2020	Stefan Kraft
1999/2000	Martin Schmitt		2020/2021	Halvor Egner Granerud

Najwięcej wygranych konkursów Pucharu Świata:
Lp.	Zawodnik	Kraj	Wygrane
1	Gregor Schlierenzauer		53
2	Matti Nykaenen		46
3	Adam Małysz		39
3	Kamil Stoch		39
5	Janne Ahonen		36
6	Jens Weissflog		33
7	Martin Schmitt		28
8	Andreas Felder		25
9	Simon Ammann		23
9	Thomas Morgenstern		23
9	Peter Prevc		23
12	Severin Freund		22
13	Stefan Kraft		21
14	Andreas Goldberger		20
15	Ryoyu Kobayashi		19
16	Sven Hannawald		18
16	Andreas Widhoelzl		18
18	Noriaki Kasai		17
19	Matti Hautamaeki		16
20	Kazuyoshi Funaki		15
20	Primoz Peterka		15
20	Ernst Vettori		15

Najwięcej miejsc na podium konkursów Pucharu Świata:
Lp.	Zawodnik	Kraj	Podia
1	Janne Ahonen		108
2	Adam Małysz		92
3	Gregor Schlierenzauer		88
4	Simon Ammann		80
5	Kamil Stoch		79
6	Thomas Morgenstern		76
6	Matti Nykaenen		76
8	Jens Weissflog		73
9	Stefan Kraft		72
10	Andreas Goldberger		63
10	Noriaki Kasai		63
12	Peter Prevc		55
13	Ernst Vettori		54
14	Severin Freund		53
15	Martin Schmitt		52
16	Andreas Felder		51
17	Andreas Widhoelzl		49
18	Ari-Pekka Nikkola		42
19	Sven Hannawald		40
20	Kazuyoshi Funaki		38
20	Matti Hautamaeki		38

Najwięcej wygranych konkursów drużynowych Pucharu Świata:
Lp.	Drużyna	Flaga	Wygrane
1	Austria		32
2	Norwegia		27
3	Niemcy		16
4	Finlandia		15
5	Słowenia		10
6	Polska		7
7	Japonia		4